Bắt đầu từ năm 2009, thực hiện Quyết định số 823/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, ngày 01/07 hàng năm trở thành Ngày BHYT Việt Nam với mục tiêu nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp ủy Đảng, Chính quyền, các tổ chức chính trị - xã hội, cá nhân trong thực thi chính sách, pháp luật về BHYT. Nhân kỷ niệm ngày BHYT Việt Nam 01/07 năm 2018 với thông điệp truyền thông “Thực hiện BHYT hộ gia đình để chăm sóc sức khỏe cho mọi thành viên trong gia đình”. Để hiểu rõ được ý nghĩa, lợi ích của việc tham gia BHYT theo hộ gia đình, trong bài viết này xin giới thiệu những nội dung cơ bản về bảo hiểm y tế hộ gia đình như sau:
a. Về đối tượng tham gia- Được chính thức triển khai từ ngày 01/01/2015, quy định về nhóm đối tượng tham gia BHYT theo hộ gia đình được xem là một trong những giải pháp quan trọng để đạt được mục tiêu BHYT toàn dân mà Đảng và Nhà nước ta đã xác định.- Tham gia BHYT theo hộ gia đình là việc toàn bộ các thành viên có tên trong sổ hộ khẩu (không kể người đã khai báo tạm vắng) hoặc sổ tạm trú cùng tham gia BHYT, ngoại trừ những thành viên đã tham gia BHYT thuộc nhóm do người lao động được chủ sử dụng lao động đóng; nhóm được các tổ chức BHXH đóng; nhóm được ngân sách nhà nước đóng hoặc hỗ trợ đóng. Như vậy, nếu không thuộc các nhóm đối tượng trên thì người dân sẽ tham gia và tự đóng phí BHYT. Đây là cơ hội cho những người dân không thuộc bất kỳ nhóm đối tượng tham gia BHYT nào, tạo điều kiện cho họ được bảo vệ bởi BHYT.b. Quyền lợi của người tham gia bảo hiểm y tế theo hộ gia đình
- Người tham gia BHYT theo theo hộ gia đình được hưởng đầy đủ những quyền lợi của BHYT. Người tham gia được cấp thẻ BHYT để sử dụng khi khám, chữa bệnh và hưởng các quyền lợi BHYT, được trợ cấp tài chính cho những dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh, phục hồi chức năng, khám thai định kỳ và sinh con với mức hưởng tùy theo từng trường hợp: khám, chữa bệnh tại nơi đăng ký khám, chữa bệnh BHYT hoặc theo quy định về chuyển tuyến điều trị, đảm bảo thủ tục khám, chữa bệnh BHYT; tự đi khám, chữa bệnh không đúng tuyến; khám, chữa bệnh tại cơ sở khám, chữa bệnh giáp ranh của hai tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; khám chữa bệnh theo yêu cầu.- Quyền lợi hưởng BHYT theo hộ gia đình cơ bản đầy đủ, tương đồng với những nhóm đối tượng khác tham gia BHYT, mặc dù mức phí tham gia BHYT theo hộ gia đình khá có lợi đối với các hộ gia đình. Ở mức cao nhất, Quỹ BHYT có thể chi trả tới 80% chi phí khám, chữa bệnh BHYT và bệnh nhân có thẻ BHYT chỉ cần thực hiện đồng chi trả 20% chi phí Do đó, tham gia BHYT theo hộ gia đình là việc cần thiết để chăm sóc sức khỏe của bản thân và tất cả các thành viên trong gia đình.- Hiện nay, mức phí đóng BHYT tối đa theo hộ gia đình bằng 4,5% mức lương cơ sở, và giảm dần theo số lượng thành viên tới mức thấp nhất bằng 40% của 4,5% mức lương cơ sở. Cụ thể như sau: thành viên thứ nhất đóng bằng 4,5% mức lương cơ sở; thành viên thứ hai, thứ ba, thứ tư mức đóng lần lượt bằng 70%, 60%, 50% mức đóng của thành viên thứ nhất; từ thành viên thứ năm trở đi đóng bằng 40% mức đóng của người thứ nhất (Quy định mức giảm trừ chỉ loại trừ đối với với hộ gia đình được ngân sách nhà nước hỗ trợ mức đóng). So sánh với việc tham gia BHYT cho từng cá nhân đơn lẻ, có thể thấy rõ lợi ích kinh tế của người đóng phí BHYT khi tham gia BHYT theo hộ gia đình. Như vậy, nếu gia đình càng có nhiều thành viên cùng tham gia BHYT theo hộ gia đình thì chi phí mua thẻ càng giảm.
- Về phương thức đóng, đóng định kỳ 03 tháng, 06 tháng hoặc 12 tháng, đại diện hộ gia đình sẽ phải đóng đủ số tiền bảo hiểm vào quỹ BHYT. Đây là giải pháp hỗ trợ những hộ gia đình còn gặp nhiều khó khăn về kinh tế khi không có điều kiện đóng phí BHYT cho cả năm. Từ thực tế trên có thể khẳng định rằng những quy định về đóng phí BHYT theo hộ gia đình hiện nay đã thể hiện sự chia sẻ tài chính rất lớn của quỹ BHYT đối với mọi người dân.- Bên cạnh những lợi ích thiết thực mà người tham gia BHYT theo hộ gia đình có thể được nhận, tham gia BHYT theo hộ gia đình đồng thời thể hiện trách nhiệm của mỗi cá nhân và gia đình đối với xã hội, bảo đảm tính nhân văn, tương trợ cộng đồng, nguyên tắc chia sẻ rủi ro ngay từ trong gia đình. Tham gia bảo hiểm y tế được xem là một chiếc phao cứu hộ, là một hình thức tiết kiệm “đóng góp khi lành để dành khi ốm” nhằm giảm bớt gánh nặng về kinh tế khi không may bị ốm đau, bệnh tật; đồng thời chia sẻ trách nhiệm với cộng đồng xã hội, cũng là thể hiện đạo lý truyền thống “lá lành đùm lá rách” của dân tộc Việt Nam ta. Tham gia bảo hiểm y tế vừa là trách nhiệm vừa là quyền lợi. Vì lợi ích của bản thân, gia đình và cộng đồng, mọi người hãy tích cực tham gia bảo hiểm y tế để được chăm sóc sức khỏe tốt hơn.
Với sự nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của BHYT nói chung và ý nghĩa BHYT theo hộ gia đình nói riêng của người dân, cùng với sự vào cuộc của toàn bộ hệ thống chính trị, việc đa dạng công tác tuyên truyền, triển khai trong thực tiễn, BHYT theo hộ gia đình sẽ nhanh chóng đạt được những thành tựu to lớn, đáp ứng được mục tiêu BHYT toàn dân.