Vừa qua TP. Hà Nội có triển khai chương trình Test phân tìm hồng cầu ẩn trong phân phát hiện sớm ung thư đại trực tràng. Vậy ung thư đại trực tràng là gì, có những phương pháp nào để kiểm tra và tầm soát?
I. Định nghĩa ung thư đại trực tràng.
Ung thư đại tràng là ung thư phần cuối của hệ thống ống tiêu hóa. Ung thư trực tràng là ung thư của một vài cm cuối của đại tràng. Cùng nhau, chúng thường được gọi là ung thư đại trực tràng.
Ung thư đại trực tràng phần lớn đều phát triển từ các u lành tính dạng tuyến (adeno polyp). Các polyp phát triển lớn dần lên gây nên các triệu chứng như đi ngoài ra máu, tắc ruột nếu polyp to, rối loạn phân… Khi chúng phát triển quá lâu không được phát hiện và cắt bỏ kịp thời có thể phát triển thành ung thư (adeno carcinoma)
II. Có những phương pháp nào tầm soát phát hiện sớm ung thư đại trực tràng.
1. Xét nghiệm tìm hồng cầu ẩn trong phân(FOBT): đây là xét nghiệm đơn giản dễ thực hiện. Xét nghiệm này phát hiện hồng cầu ẩn ở trong phân của bệnh nhân mà mắt thường không nhìn thấy được để có thể sang lọc sớm ung thư đại trực tràng. Xét nghiệm này dương tính khi hồng cầu trong phân >100ng/ml.
2. Xét nghiệm máu đo nồng độ CEA (carcinoembryonic): đây là một kháng nguyên được tìm thấy trong nhiều tế bào có liên kết với khối u và trong bào thai. Đây là một xét nghiệm đơn giản và có thể thực hiện được ở nhiều bệnh viện cũng như phòng khám. Khi chỉ số này tăng ở người trưởng thành thì có nghĩa là bạn đang có nguy cơ ung thư.
3. Nội soi đại trực tràng toàn bộ ống mềm: Đây được coi là phương pháp chẩn đoán tối ưu và chính xác nhất ung thư đại trực tràng. Bác sĩ nội soi sẽ dùng một dây nội soi mềm đưa vào lòng đại trang quan sát toàn bộ lòng đại tràng để phát hiện polyp cũng như là ung thư cho hình ảnh trực tiếp. Khi có phát hiện tổn thương nghi ngờ Bác sĩ sẽ lấy nhiều mảnh sinh thiết để đọc kết quả giải phẫu bệnh chuẩn đoán chính xác ung thư.
4. Các phương pháp khác:
- Siêu âm, chụp cắt lớp vi tính (CT-scanner) và chụp cộng hưởng từ (MRI): các lớp cắt hình ảnh 3 chiều có thể phát hiện được các khối u trong cơ thể, đo được kích thước khối u cũng như tính chất di căn.
- Chụp đại tràng có chuẩn bị: Bơm thuốc cản quang ba-ri và lòng đại tràng sau đó chụp qua màn hình X-quang để phát hiện khối u cũng như polyp qua một số hình ảnh đặc trưng.
III. Những ai nên đi tầm soát ung thư đại trực tràng.
- Những người trên 50 tuổi nên đi nội soi đại trực tràng kiểm tra ít nhất 5 năm/ lần để tầm soát.
- Những người có yếu tố tiền sử trong gia đình có polyp đại tràng, ung thư bất kỳ, đối với trẻ em trong gia đình có người bị ung thư thì đi nội soi phụ thuộc vào chỉ định của bác sĩ.
- Những người bị viêm đại tràng mạn tính, có những triệu chứng về tiêu hóa kéo dài như đau bụng, đầy hơi, khó tiêu, đi ngoài phân lỏng hoặc táo bón kéo dài, phân dẹp… Nên đi nội soi kiểm tra.