Lõm ngực bẩm sinh là biến dạng bất thường của lồng ngực do sự phát triển bất thường của một số xương sườn và xương ức làm lồng ngực bị lõm vào.
Dị tật có thể phát hiện ngay sau sinh hoặc đến tuổi dậy thì, đa số phát hiện ngay sau sinh.
Diễn tiến tự nhiên của lõm ngực không bao giờ tự khỏi, có thể giữ nguyên mức độ như ngay sau sinh nhưng tuy nhiên, đa số nặng dần lên từ sau sinh đến tuổi dậy thì và đặc biệt phát triển nhanh chóng giai đoạn dậy thì.
Lõm ngực
Phân loại lõm ngực đơn giản nhất chia thành 2 loại: lõm ngực đồng tâm và lệch tâm.
Nuss phân loại dựa trên hình dáng vùng lõm, chiều dài đoạn xương ức bị lõm và độ xoắn vặn của xương ức.
Tác giả Hyung Joo Park phân loại:
Loại IA: lõm ngực đồng tâm khu trú.
Loại IB: lõm ngực đồng tâm dạng phẳng.
Loại II A1: lõm ngực lệch tâm khu trú.
Loại II A2: lõm ngực lệch tâm dạng phẳng.
Loại II A3: lõm ngực lệch tâm tạo kênh dài.
Loại II B: lõm ngực hỗn hợp, cả lồi và lõm.
Chỉ định phẫu thuật dựa vào triệu chứng mệt khi gắng sức, dấu hiệu đẩy lệch tim, và phần lớn là do thẩm mỹ.
Phẫu thuật là phương pháp duy nhất điều trị lõm ngực. trong lịch sử đã có rất nhiều phương pháp được áp dụng như cắt bỏ thành ngực trước, dung khung kéo bên ngoài, cắt sụn sườn biến dạng mở ngang xương ức không hoặc có sử dụng dụng cụ nâng xương ức. Tuy nhiên các phương pháp này có đặc điểm chung là phức tạp, thời gian mổ kéo dài, mất máu nhiều, tỉ lệ biến chứng và tái phát cao.
Giai đoạn 1986– 1997, Nuss (Children’s hospital of the King’s daughters. Florida) công bố kinh nghiệm 42 ca điều trị lõm ngực bằng sử dụng thanh đỡ sau xương ức. Sau đó phẫu thuật Nuss đã nhanh chóng phổ biến khắp thế giới do nhiều ưu điểm.
Phẫu thuật Nuss
Tại Việt Nam, phẫu thuật Nuss đầu tiên thực hiện tại BV Chợ Rẫy, hiện tại nhiều cơ sở đã triển khai kĩ thuật này.
Về độ tuổi tiến hành phẫu thuật, Hyung Joo Park chỉ định cho tất cả trẻ trên 3 tuổi, nên từ 3 đến 5 tuổi do trẻ chưa đến trường không ảnh hưởng đến học tập, sau này khi lớn sẽ không còn nhớ đến cuộc phẫu thuật cũng như bản thân từng bị dị tật. Nuss chỉ định tuổi 6 đến 18 vì cho rằng trẻ bé quá sẽ không hợp tác, hiếu động dễ gây di lệch thanh kim loại, còn trên 18 tuổi thì thành ngực cứng khó nâng lên được.
Ở Việt Nam đa số các bác sĩ chỉ định từ 6 đến trên 18 tuổi, dưới 18 tuổi đạt hiệu quả cao nhất do đang tuổi dậy thì thành ngực còn đang phát triển dễ nâng lên.
Phẫu thuật Nuss được thực hiện ban đầu xác định loại lõm ngực, vị trí lõm, đo và uốn thanh đỡ, bóc tách xuyên trung thất sau xương ức qua khoang màng phổi đối bên và luồn thanh đỡ qua dưới hỗ trợ của camera nội soi lồng ngực. Giảm đau bằng phong bế thần kinh liên sườn hoặc tê ngoài màng cứng.
Chụp X quang sau mổ
Các biến chứng bao gồm dị ứng kim thanh đỡ, tụ dịch vết mổ, tràn khí tràn máu màng phổi, di lệch thanh, tổn thương tim phổi. Tuy nhiên tỉ lệ rất thấp do có sự hỗ trợ của camera nội soi cũng như sự thành thạo của phẫu thuật viên.