Giãn tĩnh mạch thừng tinh là bệnh lý rất phổ biến và thường gặp ở nam giới. Theo một số thống kê, bệnh gặp khoảng 15% trong cộng đồng nam giới, xảy ra ở tất cả lứa tuổi, trong đó thường gặp hơn cả là lứa tuổi sau dậy thì.
Giãn tĩnh mạch tinh là gì ?
Giãn tĩnh mạch tinh là hiện tượng giãn bất thường của tĩnh mạch tinh và đám rối tĩnh mạch tinh (bình thường, tĩnh mạch tinh của đám rối tĩnh mạch tinh có đường kính khoảng từ 2mm trở xuống). Giãn tĩnh mạch tinh là một bệnh lý rất phổ biến và thường gặp ở nam giới. Lý do chủ yếu để người bệnh đi khám là đau tức vùng bẹn bìu hoặc hiếm muộn con cái.
Những ai hay mắc giãn tĩnh mạch tinh ?
Bệnh hiếm khi xuất hiện trước tuổi dậy thì, ở lứa tuổi thiếu niên tỷ lệ gặp phải từ 8-10% nhưng kể từ lứa tuổi vị thành niên, theo thống kê chung của các tác giả gặp ở khoảng 15% cộng đồng nam giới. Tuy nhiên, trong nhóm vô sinh nam giới, tỷ lệ này cao hơn nhiều. Giãn tĩnh mạch tinh là nguyên nhân gây ra 15-25% các trường hợp vô sinh nam nguyên phát và 75-81% vô sinh nam thứ phát.
Nguyên nhân
Cơ chế gây giãn tĩnh mạch tinh là do không có van hoặc thiểu năng hệ thống van, vì vậy có trào ngược máu từ tĩnh mạch thận vào đám rối tĩnh mạch tinh làm tĩnh mạch dần dần giãn rộng
Triệu chứng và dấu hiệu của giãn tĩnh mạch tinh?
Hầu hết giãn tĩnh mạch thừng tinh không có triệu chứng, một số triệu chứng khiến bệnh nhân gặp bác sỹ như:
- Có cảm giác khó chịu, căng tức, đau tinh hoàn. Đôi khi, người bệnh có cảm giác nóng ở bìu hoặc một tình trạng khó chịu mơ hồ ở bìu.
- Bệnh nhân tự nhìn thấy hay sờ thấy búi tĩnh mạch giãn to ngoằn ngoèo như búi giun nằm trong bìu khi đứng.
- Bệnh nhân tự sờ thấy tinh hoàn một bên nhỏ hơn bên đối diện và lo lắng đi khám bệnh.
- Vô sinh
Những phương tiện kỹ thuật dùng để chẩn đoán giãn tĩnh mạch tinh?
Đa số trường hợp giãn tĩnh mạch mạch tinh có thể phát hiện qua thăm khám lâm sàng khi nhìn thấy hoặc sờ thấy các búi tĩnh mạch. Một số phương tiện kỹ thuật hỗ trợ như:
Siêu âm Doppler màu
Siêu âm Doppler màu cuống mạch tinh hoàn để đánh giá chính xác mức độ giãn tĩnh mạch tinh. Bình thường khẩu kính tĩnh mạch tinh dưới 2 mm.
Gọi là giãn tĩnh mạch tinh khi có ít nhất một tĩnh mạch trong đám rối tĩnh mạch có đường kính lớn hơn 2 mm, có hồi lưu khiến tĩnh mạch phình to hơn sau khi bệnh nhân đứng dậy hoặc cho làm nghiệm pháp Valsalva.
Siêu âm và chụp cắt lớp vi tính ổ bụng
Là những xét nghiệm cần thiết khi có giãn tĩnh mạch tinh nhằm loại trừ các trường hợp giãn tĩnh mạch tinh thứ phát do các khối u sau phúc mạc hay ở tiểu khung chèn ép.
Tinh dịch đồ
Chỉ định trong những trường hợp vô sinh nhằm đánh giá ảnh hưởng của giãn tĩnh mạch tinh đối với chức năng sinh sản tinh trùng.
Điều trị giãn tĩnh mạch tinh
Điều trị nội khoa hầu như không có kết quả với giãn tĩnh mạch tinh. Hiện nay, điều trị giãn tĩnh mạch tinh chủ yếu là điều trị can thiệp ngoại khoa, kết quả làm tăng số lượng và chất lượng tinh trùng, tăng tỷ lệ có thai cho vợ chồng người bệnh.
Chỉ định phẫu thuật:
- Giãn tĩnh mạch tinh gây triệu chứng đau tức vùng bẹn bìu kéo dài ảnh hưởng tới sinh hoạt và khả năng lao động.
- Giãn tĩnh mạch tinh kết hợp với teo tinh hoàn.
- Giãn tĩnh mạch tinh phát hiện trên một cặp vợ chồng vô sinh.
- Giãn tĩnh mạch tinh kèm theo bất thường về tinh dịch đồ.
Các phương pháp điều trị can thiệp
Các phương pháp phẫu thuật:
- Mổ mở.
- Mổ nội soi.
- Vi phẫu thuật.
Các kỹ thuật mổ khác nhau nhưng mục đích đều giống nhau là thắt tĩnh mạch tinh nhằm tránh trào ngược máu từ tĩnh mạch thận vào đám rối tĩnh mạch tinh.
Phương pháp phẫu thuật nội soi ổ bụng (qua phúc mạc hoặc sau phúc mạc) là phương pháp thay thế cho phẫu thuật mở cổ điển khi bệnh nhân có chỉ định phẫu thuật với tỷ lệ thành công tương tự.
Nút mạch chọn lọc dưới hướng dẫn của X-quang
Dưới hướng dẫn của X-quang, luồn ống catheter vào tĩnh mạch đùi bên phải rồi đi lên tới tĩnh mạch chủ dưới, sang tĩnh mạch thận rồi đi xuống tĩnh mạch tinh và nút mạch chọn lọc vào nhánh tĩnh mạch tinh giãn