Mãn kinh là gì ?
Là tình trạng thôi hành kinh vĩnh viễn do giảm hoạt động của buồng trứng, diễn biến tự nhiên và không hồi phục.
Thời kỳ mãn kinh được xác định sau khi phụ nữ bị mất kinh liên tiếp 12 tháng, riêng đối với phụ nữ điều trị bằng Progesteron do rối loạn kinh nguyệt nếu sau khi ngưng thuốc không gây được xuất huyết trong lòng tử cung để tạo ra kinh nguyệt cũng có thể được xem là mãn kinh thực sự
Nguyên nhân của các rối loạn tuổi mãn kinh là gì ?
Là do ở thời kỳ này, số lượng noãn bào ở buồng trứng suy giảm đáng kể, số lượng noãn bào còn lại không đủ sản sinh đủ nội tiết để kích thích nội mạc tử cung dày lên và bong ra để tạo ra kinh nguyệt hàng tháng.
Những triệu chứng lâm sàng của thời kỳ mãn kinh ?
Hoocmon Estrogen trong cơ thể được sản sinh từ buồng trứng, mô tuyến thượng thận và chuyển hóa từ mỡ trong đó từ buồng trứng là chủ yếu. Sau mãn kinh, lượng estrogen sản sinh từ buồng trứng giảm đáng kể, tuy nhiên estrogen từ mô tuyến thượng thận và chuyển hóa từ mỡ lại tăng. Do vậy không phải tất cả phụ nữ sau mãn kinh đều có biểu hiện thiếu hụt Estrogen. Mặt khác thụ thể Estrogen có ở nhiều mô trong cơ thể, mỗi mô lại đáp ứng với estrogen khác nhau nên các biểu hiện của việc thiếu hụt estrogen là khác nhau. Nói cách khác là các triệu chứng lâm sàng của phụ nữ sau mãn kinh là khác nhau.
Mất kinh là dấu hiệu chính xảy ra sự mãn kinh. Ngoài ra người phụ nữ sau mãn kinh có thể có một hoặc nhiều biểu hiện dưới đây:
- Rối loạn vận mạch: cơn bốc hỏa, vã mồ hôi, hồi hộp, chóng mặt, nhức đầu
- Các triệu chứng ngoài da: da mỏng, khô, teo, chảy xệ
- Các triệu chứng tiết niệu: són đái, đái nhiều, đái buốt
- Giảm nhu cầu tình dục
- Teo đường sinh dục
- Loãng xương do giảm mật độ xương
- Các bệnh lý tim mạch
Vì sao phải dùng nội tiết thay thế và những ai nên dùng ?
Vì người phụ nữ sau mãn kinh còn sống khoảng 30 năm nữa nên cần điều trị nội tiết khi có nhu cầu, đặc biệt cần điều trị thay thế để tránh gãy xương và các biến chứng tim mạch, cũng như để người phụ nữ có cuộc sống tốt đẹp hơn
Điều trị hoocmon thay thế có ưu điểm làm cho cuộc sống người phụ nữ sau mãn kinh được cải thiện nhưng không phải ai cũng nên dùng. Vì vậy người phụ nữ sau mãn kinh cần đi khám phụ khoa để được tư vấn có cần điều trị hay không, có chống chỉ định không vì các nguy cơ của việc dùng Estrogen kéo dài, đặc biệt với người có nguy cơ cao
Điều trị nội tiết thay thế như thế nào ?
Như chúng ta đã biết. Mãn kinh là do sự sụt giảm hoocmon của buồng trứng, đặc biệt là Estrogen, do đó việc bổ sung estrogen sau mãn kinh là cần thiết
- Phải dùng estrogen liên tục. Estradiol là thuốc chính để cải thiện cuộc sống. Nếu còn tử cung thì phải dùng cả Estrogen và Progesteron (trong đó Progesteron dùng từ 10 – 14 ngày/tháng). Chúng ta nên dùng nội tiết thay thế từ lúc quanh mãn kinh, không nên để quá muộn. Khi điều trị liều Estrogen và Progesteron cố gắng càng thấp càng tốt, tránh chảy máu từ tử cung (kiểm tra bằng siêu âm nội mạc tử cung < 5mm). Nếu chỉ nhằm mục đích làm mất các rối loạn hệ niệu sinh dục dưới thì dùng Estrogen đường âm đạo.
Nếu dùng nội tiết thay thế kéo dài phải khám định kỳ, đo huyết áp, xét nghiệm máu, thăm dò chức năng gan, làm phiến đồ âm đạo, cổ tử cung, chụp vú hàng năm để phát hiện những dấu hiệu bất thường. Hiện tại BVĐK Đức Giang có 2 phòng khám về Sản phụ khoa là A129 (pk phụ khoa) và D103 (pk TYC sản phụ khoa). Tất cả những phụ nữ sau mãn kinh có một hoặc nhiều những triệu chứng như đã nói ở trên và tất cả những phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ có các biểu hiện của rối loạn kinh nguyệt có thể đến để được các bác sỹ thăm khám, chẩn đoán và điều trị hợp lý.
Ngoài ra đừng quên rằng, dù có dùng nội tiết thay thế hay không thì người phụ nữ đã mãn kinh cần phải có:
Một chế độ dinh dưỡng hợp lý ( nhiều rau quả tươi, bỏ rượu, thuốc lá..)
Một chế độ tập luyện đều đặn, đặc biệt là đi bộ
Calci + sinh tố D
Một công việc phù hợp với tuổi già
Một cuộc sống thoải mái với gia đình và bạn bè cùng lứa tuổi