Cận thị là một loại tật khúc xạ phổ biến rất hay gặp ở lứa tuổi học sinh. Cùng với sự phát triển của đời sống kinh tế xã hội và thói quen sinh hoạt, tỷ lệ cận thị ngày càng gia tăng gây nhiều ảnh hưởng đến chất lượng sống và kết quả học tập của lớp trẻ. Theo nhiều nghiên cứu gần đây, tỷ lệ cận thị học đường chiếm từ 30 – 40 % số lượng học sinh, đặc biệt là học sinh thành phố, có nơi tỷ lệ này lên tới 80 %. Cận thị không gây ảnh hưởng nhiều tới sức khỏe, nhưng nó khiến người bệnh gặp nhiều khó khăn trong học tập, làm việc, sinh hoạt hàng ngày. Các nguyên nhân và triệu chứng của bệnh cận thị rất đa dạng. Chúng ta cần phát hiện bệnh sớm và điều trị sớm để có thể làm giảm độ nặng của bệnh, nhất là hạn chế nguy cơ gây nên cận thị tiến triển.
Thế nào là mắt cận thị?
Bình thường ảnh của sự vật đi qua các hệ thống quang học của mắt rồi được hội tụ đúng trên võng mạc, giúp mắt nhìn rõ được cảnh vật. Do sự bất thường của hệ thống khúc xạ, hình ảnh của vật không được hội tụ nằm trên võng mạc mà bị hội tụ nằm trước võng mạc dẫn đến nhìn mờ. Về cơ chế bệnh sinh, người ta chia cận thị ra làm 2 loại là cận thị khúc xạ và cận thị trục.
* Cận thị khúc xạ: Xảy ra do lực khúc xạ của mắt quá lớn, (do lực khúc xạ của giác mạc hoặc thể thủy tinh quy định) trong khi chiều dài trục nhãn cầu bình thường. Loại này hay gặp trong cận thị học đường. Khi mắt phải nhìn gần với cường độ lớn và trong một thời gian dài, thể thủy tinh bị phồng lên làm tăng độ hội tụ của mắt. Lúc này muốn nhìn rõ, phải đưa hình ảnh của vật lại gần mắt. Những sự vật ở xa, mắt nhìn không rõ ở các mức độ khác nhau tùy theo mức độ cận thị. Cận thị học đường xuất hiện ở lứa tuổi đi học, xuất hiện càng sớm thì khả năng tiến triển càng nhanh và nặng. Cận thị học đường đơn thuần ít khi quá 6 đi ốp và thường không kèm theo giãn mỏng võng mạc và các nguy cơ khác của đáy mắt.
* Cận thị trục: Xảy ra do trục nhãn cầu quá dài, trong khi lực khúc xạ của mắt bình thường. Trục nhãn cầu bị dài ra nguyên nhân là do cấu trúc của thành nhãn cầu bị dãn mỏng. Loại cận thị này thường có tính chất gia đình và thường xảy ra rất sớm ngay khi trẻ còn nhỏ tuổi, chưa đi học. Cận thị tiến triển rất nhanh, làm thị lực giảm sút nhiều, đồng thời làm võng mạc bị dãn mỏng dễ dẫn tới nguy cơ thoái hóa hắc võng mạc, rách võng mạc, thậm chí gây bong võng mạc dẫn tới mù lòa.
Nguyên nhân bệnh cận thị?
Do yếu tố di truyền: nếu trong gia đình có bố hoặc mẹ bị cận thị từ 6 điop trở lên, khả năng trẻ bị cận thị di truyền là 100%.
Do trẻ bị sinh non hoặc trẻ sinh ra có cân nặng thấp: Những trẻ sinh non từ 2 tuần trở lên và trẻ khi sinh ra có cân nặng thấp đều có khả năng cao bị cận thị từ khi bắt đầu đi đến tuổi thiếu niên.
Trẻ thường bị thiếu ngủ hoặc ngủ ít: Trẻ bị thiếu ngủ hay ngủ quá ít rất dễ mắc cận thị từ sớm.
Trẻ ngồi học không đúng tư thế hoặc có thói quen đọc sách với khoảng cách gần hay ở nơi không đủ ánh sáng có nguy cơ bị cận thị cao hơn so với các trẻ khác.
Trẻ có hoạt động nhìn gần quá nhiều: xem máy tính , điện thoại, đọc sách báo và ngồi gần tivi với khoảng cách dưới 3m.
Ít có các hoạt động ngoài trời.
Các dấu hiệu của trẻ bị cận thị?
Nhìn vật gì cũng phải đưa sát vào mắt mới nhìn rõ: cúi sát mắt vào sách vở, đứng sát vào khi xem ti vi. Trẻ đọc sách với khoảng cách gần, cúi thấp gần với mặt bàn khi viết bài, khó đọc hoặc đọc nhầm do không nhìn rõ chữ.
Hay nheo mắt để nhìn mọi vật, đặc biệt khi ánh sang yếu. Hoặc có những động tác bất thường liên tục như dụi mắt, nheo mắt, nghiêng đầu khi nhìn
Trẻ kêu mắt nhìn mờ hoặc nhức mắt
Kết quả học tập sút kém, không thích các hoạt động nhìn xa như đá bong, đá cầu mà thích thú hơn với việc đọc truyện, xem phim, chơi game… Trẻ thường xuyên phải chép bài của bạn do không thể nhìn rõ các chữ trên bảng
Trẻ bị cận thị nặng có thể bị lác mắt kèm theo.
Khi trẻ có các biểu hiện trên, phụ huynh cần đưa trẻ đến khám tại các bệnh viện, phòng khám chuyên khoa mắt để bác sĩ kiểm tra, xác định chính xác mức độ cận thị, loại cận thị, đồng thời phát hiện và điều trị các tổn thương ở đáy mắt nếu có.
Chế độ vệ sinh thị giác?
Cần bố trí hợp lý giữa thời gian học hành, xem sách báo với thời gian hoạt động ngoài trời. Cần tập thói quen nhìn xa, tập nhìn xa 15 – 30 phút / ngày. Giờ ra chơi nên chơi ở nơi thoáng rộng. Học hành 40 – 45 phút nên cho mắt nghỉ ngơi 5 – 10 phút. Thường xuyên mát xa quanh mắt để thư giãn điều tiết cho mắt.
Dinh dưỡng: Ăn uống đủ chất, đặc biệt là rau củ quả màu xanh thẫm hoặc màu đỏ. Ăn đủ thịt, cá, trứng, sữa. Có thể uống các loại thuốc bổ về mắt hoặc thực phẩm chức năng để tăng cường chức năng và chống thoái hóa cho các thành phần của mắt.
Hãy cho trẻ đi khám mắt định kỳ 6 tháng một lần tại các phòng khám chuyên khoa để có thể phát hiện sớm tật khúc xạ và điều trị kịp thời.