Theo báo cáo của hiệp hội tim mạch Mỹ (2017) thì có đến 34% dân số Mỹ bị THA, trong đó có 67% người bị THA > 60 tuổi(được định nghĩa là người cao tuổi). Trong số đó có 74% người dùng thuốc hạ HA, 54,4% bệnh nhân được kiểm soát tốt HA và 77% bệnh nhân có cơn đột quỵ đầu tiên khi HA > 140/90 mmHg. Trong khi đó các nghiên cứu tại Việt nam(2015) chỉ ra rằng có 47,3% người dân bị THA, nhưng chỉ có 56,5% bệnh nhân điều trị thuốc hạ HA và 17,7 % bệnh nhân được kiểm soát tốt HA. THA là yếu tố nguy cơ tim mạch đối với người cao tuổi. Ở người cao tuổi thường tăng HA tâm thu với HA tâm trương bình thường hoặc thấp do gia tăng độ cứng thành động mạch theo lứa tuổi.
Vậy khi nào cần điều trị THA và đích điều trị THA ở người cao tuổi là như thế nào? Hiện nay có rất nhiều guideline hướng dẫn điều trị THA nói chung và THA ở người cao tuổi nói riêng. Tuy nhiên vẫn chưa có sự thống nhất giữa các hướng dẫn.
Chúng tôi nhận thấy rằng ngưỡng HA hợp lý cần bắt đầu điều trị như sau:
- Ở người < 80 tuổi, không suy yếu: HA ≥ 140/90 mmHg
- Ở người ≥ 80 tuổi: HA ≥ 150/90 mmHg
- Ở người cao tuổi suy yếu: HA ≥ 160/90 mmHg
Cần hết sức lưu ý trước khi quyết định điều trị cần đo HA chính xác, nếu cần phải đo HA tại nhà hoặc cho đeo holter HA, đồng thời đánh giá các yếu tố nguy cơ kèm theo.
Đích điều trị HA ở người cao tuổi: người cao tuổi ngoài THA còn các bệnh khác phối hợp như đái tháo đường, suy thận, đột quỵ não...
Điều trị THA: các nghiên cứu gần đây cho thấy việc điều trị tích cực THA ở người cao tuổi( kể cả người ≥75 tuổi) làm giảm biến cố tim mạch và tử vong do mọi nguyên nhân. Điều trị không dùng thuốc được khuyến khích ở người cao tuổi vì đã được chứng minh làm chậm tiến triển của THA. Một số biện pháp điều trị không dùng thuốc như: tập thể dục đều đặn, ăn giảm muối, kiểm soát cân nặng, ngừng hút thuốc lá, tránh uống rượu nhiều.
Có 5 nhóm thuốc hạ HA được ưu tiên lựa chọn: lợi tiểu thiazide, ức chế men chuyển, ức chế thụ thể angiotensin, chẹn kênh calci, chẹn beta. Việc lựa chọn thuốc hạ HA còn tùy thuộc vào hiệu quả hạ áp, các bệnh đồng mắc, dung nạp thuốc ở người bệnh, giá thành sản phẩm.
Nên dùng viên phối hợp liều cố định để tăng tính tuân thủ điều trị. Cần khởi đầu với liều thấp và tăng liều một cách từ từ. Cần luôn cảnh giác cao với các tác dụng phụ như rối loạn điện giải, rối loạn chức năng thận, hụt HA, hạ HA tư thế...
Tóm lại, phát hiện sớm THA, điều trị và kiểm soát tốt HA giúp người cao tuổi tránh được các biến cố tim mạch, đột quỵ và có cuộc sống chất lượng hơn